Belongings är ett utbytesprojekt för kurdiska och samiska författare och ett samarbete mellan Tjállegoahte och Wêjegeh Amed i Turkiet som avslutas 31 mars 2023. Projektet finansieras av Sveriges generalkonsulat i Istanbul, Sametinget, Kulturrådet, Region Norrbotten och Institutet för språk och folkminnen.

Här nedan kan du läsa ett utdrag av en av de kurdiska texterna som har översatts till Belongings-workshopparna.

UKSA (Sihkkojuvvon bálggis)

Dán Eŋgelas jorgalusa vuođđun leat teavsttat jorgaluvvon kurdalaš gielas turkalaš gillii Eyşana Beravî bokte.  

Jus mun ealán, mu teaksta rievdá hávdesadjin. 

Juohke álgu lea ođđa dulvi, mas ii oktage Noah beasa heakkas- 

Jus dát, vel okta dulvi ii leat lihkostuvvan goddit min, jus dát ii leat lihkostuvvan goddit min dán vel ovtta dulvvis, de eat leat vel ollen makkárge álggu uksalassii. Dán stohkosis man gohčodit Eallimin, mii umáhttun njuikut áIggis áIgái. Yippie, hippie… Don gii ráhkadit njammi gáicanjammis, don. Ii, ii fal duođas. Mun in leat dat gii juste buskejin, mun dáhkidan. 

Jus don čorget eatnama birra mu hávddi, de dovddan galbmasa, mu jiellat. Mus eai leat gazzačuohpanat mielde maiguin čuohpan duolva gaccaidan. Vajálduhtten daid iežan readdju lummii. Ii oktage jurdilan gárvvuhit mu reddjuinan dalle go hávdádedje mu… 

 Ale časke mu, áhčči, ale časke mu, dadje mu čalmmit. Son ii gullan mu. Son časkkii mu čoavjái, son dagai dan, čorvviin maid lei doadján gáicca oaivvis. Juohke časkima ovddas čárvejin ovtta suorpma, mun čavgen dan giehtaváibmui, nu ahte in massán giehtaváimmus logu su časkimiin. Dasto, mus eai lean šat eanet suorpmat čárvut. Mus eai lean guokte vel gieđa ja mun vajálduhtten lohkat. Dál, jus guokte suorpma čagalduhtáše, de soaittášin muitit moddjet. Dahje jus dat galggaše cikcet mu.

 Mun ledjen rávislunddot mánná. Mun gusken iežan ámadadjui speadjalis, dat haksui dego mu eatni vuovttat, mun dovden hirpmus ilu. Ja mu vuoiŋŋahagas, mu sevdnjes liikkát nissona vuoiŋŋahat – mun njamistin dan sisa, doalvvuhuvvon ráhkisvuođas, gárihuvvan, dat jalla gean gohčodan mun, son láhppui mu oaivái iige mus lean šat astu ohcat iežan. Jus livččen, árvidan ahte livččen, juhkamušaddi. 

De mun čilgen, dál ledjen fas mánná, unni fas. Mu eadni varddii mu čalmmiin ja buot čábbodagat ođđe su gorudis. Jus livččen galgan cummestit jápmima čihkosis su muođuin, livčče go de čábbodat liđđon fas eadnán rupmašis? Son lea mu eadni. 

  Mun njulgejin suorpmaidan giehtaváimmustan ja eret das. De mun bisánin, jaskkodin, ledjen geahččame varranaga čoarvvi manname olggos sisa eatni čoavjjis. Mu eatni čoavji varddii dego gáicca oaivi. Go mu áhčči dojii čoarvvi gáicca oaivvis dat lei čáhppat, go son rohttii dan olggos mu eatni čoavjjis, dat lei ruoksat. 

Mu áhči njálbmi dajai, “fuorrá, fuorrá” eadnái, gean čoavji lei vardime. Njálbmi mu siste čierui ja balu stuora giehta jaskkodahtii dan boŋkasiin. Dat njálbmi mii dajai “fuorrá,” ii lean mu áhči njálbmi. Ii dat lean oaidnit danin. Ii dat lean dat njálbmi mii dajai, “mu bárdni, mu ráhkis bárdni,” go mun oivviin lahkonin su gieđa vai son njávkkadivččii mu, mu eadni ii lean fuorrá. Manne sii daid čáppa nissoniid geat ráhkistedje mu gohčodedje fuorrán? Danne go mun ledjen mánná? Nu ahte mun ráhkadin cilániin seaidnái govaid dain stuora diŋggain maid sii ráhkistedje ja gožžen sin ámadajuide. 

Dat niibi mainna jápmán nisu gii riegádahtii mu lávii cáhpat buđehiid, dan maŋŋil dat vulggii mátkái sealggabeallái goddi olbmá gean sii gohčodedje “mu áhččin” ja ovdal go dávttit mu sealggabealde bávkkehedje… doppe ii lean doppe lea ovdal doppe ii leat, doppe lei doppe ii lean ovdalgo doppe lea. Dat áigi manai, olbmot geaid in dovdan ráhkadedje irrationála muitalusaid, eará olbmot geaid in dovdan árpmuheamet muitaledje dáhpáhusaid njálmmis njálbmái, buolvvas bulvii, lasihedje iežaset muitalusaid, ja eará olbmot geaid in dovdan gierdevaččat guldaledje muitalusaid, dovde gáhtamuša, sin gatnjalat golge stuora johkan ja don jearat, mii dasto dáhpáhuvai?   

In dieđe. Mii dáhpáhuvai? 

Ii mus lean rehketdoalli jierbmi muitit galle dulvvi čađa mii leat eallán. Soiten darvánan seamma gorudii Ii-Ovttainge ja álgen hutkat muitalusa eallimii, eahpečielggas goas dat nogaš.

 Goddi geas lea njálbmi juste seammalágan go mus muhto gean hupmama in leat beassan goassege vihtanuššat, sáhttá go dat boahtit hupmat? Sáhttá go su njálmmi jietna dadjat, mun godden du áhči? Geige go son gieđaid nu ahte mii sáhttit daid addit riektevuogádahkii stáhtas mii ii leat lihkostuvvan šaddat lobálažžan, lea go sus dat ahte bissu jávoheapmin go son ipmirda ahte mii eat atte daid muhtun olmmošgoddima riektevuogádaga čalániid gaskii, mii ii leat lihkostuvvan šaddat lobálažžan? Sáhttá go son luohttit midjiide, didjiide, alcceseaset, munnje, goddái, go sutnje gabiha oaivái, dáŋŋ, dego šluppohiin, ahte duođas son ii boađe goassege diehtit guhte mis lea Ii- ja guhte lea Oktage.  

 

Bam bam bam! 

Gii suodjala unna suttolaš goddi, 

Stuora suttolaš olmmošgoddi riektavuogádagas?  

Álggus 

Mu eadni lei gáica mii lei ráhkásnuvvan iežas várrái. 

 Dasto 

Son deaivvahalai čoarvái. 

Mun lean áidna gii lean báhcán čihkkon bivttasskábii, ja dat suhttan niibi gievkkan beaŋkkas, seavdnjadasas spagga dievva jaskatvuođain – 

Mun njuikejin olggos bivttasskábes gosa ledjen čiehkadan, válden niibbi, roggen guokte hávddi iežan čalmmiide, hávdádin eatni ja áhči ja gárten vázzi hávdesadjin. 

Muittohuvvan goddi sáhttá ilbmat fas – Son, maiddái, čiehkáda beaivečuovggas ja geahččá meara, nugo mii dahkat. 

Ssshhh, stáhta bealljit lea dát nu gozuid nalde riika! Čađat niegada viidánit, duostá báhkket vel mearaid nala nai- 

Vaikko goddi boađášiige, ii mihkkege mii ii leat sáhte dáhpáhuvvat. Nu guhka go mii čiehkádit buolli beaivváža vuolde, ii stáhta čalbmi, iige Ipmilage, sáhte oaidnit min. 

Man galle eksiila gárte ovdalgo olliimet deike? 

 In dieđe. Lean vajálduhttán logu eksiillain, ja muittuin. Danne dieđán movt mii bođiimet deike, ja gosa livččiimet mannan jus eat livčče boahtán deike ja maid mii livččiimet deaivan doppe. Loahpa loahpas, makkár erohus lea jus goddi boahtá dahje ii boađe! Oainnat, eat mii leat oahppan vel movt mii leat boahtán deike. Makkár erohusa livčče dahkan jus mii eat livčče boahtán obanassiige –  ammahal de, Derik jalgga Jáfuid mearra ii livčče sturron ja Iznira Guliid mearra ii livčče unnon veaháš. Ii luoddage suoivvanis iige suoivvan luottas min ivttášbeaivvis. Gearddo ovtta duháhiin + Min + luodda = Unna váilevašvuođaš. Váilevašvuođa luodda ja mii, váilevašvuođas! Mearra livčče biebman guliid, guolit olbmuid, ja olbmot eai livčče diehtán maid galget bargat, nugo sin primáhta máttut. Vel-  

Maid dál? 

Virgil ii hupman mange birra maid ii dovdan. Jus dan livčče dahkan, de čuovga várra livčče jáddan. Ja de, seavdnjatvuohta livčče šaddan buorren ofelažžan midjiide buorebut láhppot, oaidnit maid eat dieđe ja muitit maid mii leat vajálduhttán. 

Tic tac tac tic. 

Poesiija heasttaskuovat leat stempon diimmu jiena badjel. 

Muhto gosa? 

Soaitá dohko gosa mii leat. 

Nu ahte mii fertet njiellan diehtima veadjemeahttunvuođa biergoseavtti. 

Mii olliimet, oainnekeahttá vássánáiggi esseanssa – mii mátkkošteimmet áiggi skiippain, vajálduhtiimet ahte mii eat diehtán. 

 Dasto, allot rasttil min mearkka Sey, mii leat juo dadjan ahte ila ollu jorramat sániiguin sáhttet vaháguhttit! Áiggi skiipa ii leat lebben borjasiid, dat lea gopmanan. In, in dadjan iskkahatlatnja, dadjen gopmanan, gop-ma-nan. Go juo namuhin iskkahatlanja, dat lea jábmi vázziid ráŋggáštuskoloniija. Vašuhan dadjat ahte juohke Mr, professora oaivi lea dovdduid hávdesadji. Geahča, Mr Utnapishtima skiipa lea borjjasteame áiggi mearas, bárut, bárut, yippie, dat lea Gumpe, ipmil diehtá. Dakkár buorrendoallivuohta ii šatta njiččehassan, eai hearrás ge. Mearrabotnis dávistit ealli sánit nuppi geažis nuppi geahčái, bristl-dávisteapmi. Jápmán buokčaleaddjit áŋgirit gádjot gopmáneddjiid. Man gallis leat gáddjojuvvon? Galgat go jearrat Kafakanas Kafa váris. Duššai heađis, dat jalla, ii beassan ráhkistit MilyAnnain. 

Vel okta gielis čilgehus lasihuvvon eará gielis čilgehusaide. Leahkit riegádeami-rehálaš, mii eat goassege mannan áiggi čađa. Mii eat goassege nákcen čuovvut ovttage áiggi dulvvi. Sammat áigi lea šokči – čuovvu min lávkkiin, ii guođe luottaid, čihkosis min luottain dat sihkku, ii divtte min šaddat oassin iežas siskkobeliin! Mii leat skiippas, skiipa lea áiggis ja áigi lea min diđolašvuođas. Dan siste, min siste. Vuorddes, leat ollu stuora dulvvit mat vurdet min. 

Vai lea go dat maid mii oaivvildit vássánáiggi essenssas, Sey? 

Ah, ii! Soaitá vássánáiggi esseanssas. Jus galggan leat vuoiggalaš, de mus ii leat substánsa ipmirdit esseanssa, iige mus leat esseansa ipmirdit substánssa. Mat leat dat garuhuvvon dat garuhuvvon roahtut, biellut, bottut. Skávllit mat eai dieđe áiggis ja ezana bássa jietna mii ii goassege láhpe áiggi, giksi; buot dat miellajohtolaga doaimmat, dušši; veaháš mu čurges skávžžát, oaffaruššan mu ráfehis suorpmaid dihte- ah  ha hah! 

 Mun gárvvihan esseanssa, božán dan buođggaid gaskkas, mun deavddán eallima láse ja dajan Sey:i.” Váldde iežat orgánalaš viinna ja juga dan váibmosat buorrin”. 

Mun vašuhan dadjat ahte mii leat ain áiggi skiippas. Tik tak tak. Jáhkán mii leat gáttehis mearas. 

Maid mii eat leat dadjan iežamet mátkkis? 

Mu muittus ii leat eará kompássa go sánit. 

Jus mii galgat luohttit sániide mat leat min kompássan, de min mátki loahpas nogašii meara čoavjái. Jođánit dego álddagas. Buot jaHalLat geaid kompássan leat sánit leat hávdáduvvon hávdesadjái gos guolit eai dovdda rájiid. Mun jurddaša ahte dat halay lea vuoimmehuhttán min. 

 Doppe gos mii leat, riikkain mat eai gávdno, lea mu hallusinašuvdna ahte goddi iige boađe Dêrik, iige, doppe gos šaddá jáffu guoli sadjái mearas, boađusin Ipmila boasttudeamis. Mu hallusinašuvdna lea mu ipmil. Jus galggašin njammat sisa veaháš eanet Indianh emp, mu hallusinašuvdna, dat amas romániolmmoš veajášii ilbmat. Don bahágas Indianh emp njamat sisa ja bosut olggos, romániolmmoš suoibu ullis ja fiervvás, pfffhhh, mu hallusinašuvdna, bávkala s s mu siste, harri Cizir lea šaddan helvehin ja buot mánát leat jaskkodan. Mu hallusinašuvdna, vuoncáčivga Barn lea jiekŋaboksas. Uff. Geahča movt dat ilgadis oainnáhusat leat leavvan ovtta njamisteami suova mielde. 

 

Leat go mii dasto ollen? 

 (Oassi románas) 

(A part from the novel) 

 

Författare: Kovan Baqî

Översatt till nordsamiska